O projekcie

Strona internetowa Testamenty szlachty koronnej z XVII wieku powstała jako efekt projektu naukowego pt. „Edycja i analiza testamentów szlachty Rusi Czerwonej oraz stworzenie strony internetowej dotyczącej testamentów szlachty koronnej z XVII wieku” finansowanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki za lata 2022–2027. Efektem realizowanego projektu będą także publikacje książkowe prezentujące testamenty szlachty: ziemi chełmskiej, ziemi lwowskiej i województwa bełskiego z XVII wieku. Razem z wydanymi już książkami prezentującymi testamenty ziemi halickiej (2018) i ziemi sanockiej (2020) materiały te będą stanowić niemal komplet (bez ziemi przemyskiej) szlacheckich aktów ostatniej woli Rusi Czerwonej – obszaru znaczącego dla polskich dziejów i kultury w większości leżącego obecnie poza granicami Rzeczypospolitej.

Dlaczego warto publikować i analizować testamenty? Oprócz informacji typowych dla tego typu dokumentów, jak podziały dóbr ruchomych czy legaty na rzecz instytucji kościelnych, testamenty przynoszą szereg informacji o mentalności ich autorów, relacjach rodzinnych, a często także życiorysach. Jeśli dodać do tego informacje genealogiczne można uznać, że te staropolskie dokumenty są istną kopalnią wiedzy. Dlatego potrzeba publikowania i katalogowania tych źródeł jest wciąż istotna.

Strona internetowa ma za zadanie przedstawić ponad sto nigdy dotąd niepublikowanych testamentów szlachty z XVII wieku. Z założenia mają to być interesujące dla czytelników dokumenty podzielone na cztery sekcje: magnateria, urzędnicy ziemscy i grodzcy, szlachta średnia i drobna oraz żołnierze.

Drugim celem strony jest stworzenie katalogów testamenty szlachty koronnej z XVII wieku. Kilka tysięcy informacji o testamentach szlachty zostanie ułożonych z podziałem na staropolskie województwa – także z osobnym wyodrębnienie Prus Królewskich i ziemi chełmskiej (łącznie potraktowano także Wielkie Księstwo Litewskie – tam będą umieszczane testamenty szlachty litewskiej umieszczane w źródłach koronnych). A zatem o przypisaniu określonego regestu będzie decydować miejsce spisania dokumentu, a jeśli takiego nie można znaleźć w akcie ostatniej woli, to decydujące będzie, w jakich źródłach zamieszczono testament. Regesty ułożone są chronologicznie w obrębie województw (regionów). Na regest składają się następujące informacje: data i miejsce spisania dokumentu, imię, nazwisko, urząd i koligacje rodzinne testatora/testatorki, także określenie do jakiej grupy szlachty należą, wyznanie, miejsce umieszczenia w źródłach wraz z datą oblatowania dokumentu, język spisania dokumentu, źródło pochodzenia, a także ważniejsze informacje identyfikujące dokument, jak choćby wcześniejsze opublikowanie go.

Pomocne w wyszukiwaniu testamentów będzie interaktywny indeks nazwisk ułożony alfabetycznie. Jednocześnie założeniem strony jest także zebranie jak najpełniejszej bibliografii dotyczącej staropolskich testamentów.